შიში ოხერია!!!

როდესაც ადამიანი ამბობს „არაფრის მეშინია“ – ის იტყუება, თან საკუთარ შიშს აღიარების შიშიც ემატება. შიში სისუსტესთან ასოციირდება და არავის სურს საკუთარი სისუსტის გამომჟღავნება. ამ ყველაფრის შედეგად საკუთარ შიშებს ვმალავთ და ზუსტად აქ ვუშვებთ შეცდომას…

შეგვიძლია გამოვყოთ შიშების ორი კატეგორია: სპონტანური და სიტუაციური. სპონტანურის დროს – ადამიანი შესაძლოა საერთოდ სხვა რამეზე ფიქრობდეს და ამ დროს უცაბედად და მოულოდნელად განვითარდეს შიშის გრძნობა. შესაძლებელია ვინმემ ან რამემ უცბად შეგაშინოთ,  თუმცა ამ შემთვევაში შიშის გრძნობა მალევე ქრება. სიტუაციური შიშის დროს –  შიშის სიმპტომები იწყება გარკვეული სიტუაციის არსებობის შემთხვევაში, მაგალითად.: თუ ადრე ადამიანს ძაღლმა უკბინა, შესაძლოა მას ძაღლის დანახვისას განუვითარდეს შიშის სიმპტომები.

ფსიქოანალიტიკოსები „შიშებს“ თავისუფალი ასოციაციის მეთოდით მკურნალობენ, ფსიქოთერაპევტები უპირატესობას შთაგონებასა და ჰიპნოზს ანიჭებენ, ფსიქიატრები კი მედიკამენტური მკურნალობისკენ იხრებიან. ჩემი აზრით, ყველაზე საუკეთესო ვარიანტია ამ მეთოდების შერწყმა. საკუთარ შიშებს შეიძლება თვითჰიპნოზის საშუალებითაც ებრძოლოთ. ამბობენ, თუ ისწავლით საკუთარი სუნთქვისა და პულსის მართვას, შეძლებთ მოდუნებას და თავს დააღწევთ პანიკის შეტევებს.

გავიხსენოთ ფილმი Holly Man. ფილმში ედი მერფის პერსონაჟი ჰიპნოზს უკეთებს ადამიანს, რომელსაც ფრენის ეშინია. ჰიპნოზის დროს მერფიმ ავიაკატასტროფის იმიტაცია გააკეთა (მოქმედებდა პრინციპით Клин – Клином). გაღვიძებისას „პაციენტს“ არაფერი ახსოვდა, თუმცა ამის შემდ ეგ ფრენის შიშს აღარ შეუწუხებია.

მე მეშინია წყლის, სიბნელის და ძაღლების (რაღა დარჩა 🙂 ). ეს შიშები ბავშვობიდან მაწუხებს, თუმცა არც ერთთან ცუდი შემთვევა არ მქონია. ამ შიშებს ნელ–ნელა ვებრძვი: ზღვაში გაცურვის  ჯერ კიდევ მეშინია, მაგრამ  ვისწავლე ცურვა და აუზში მშვენივრად ვცურავ. სიბნელის კი მეშინია, მაგრამ ხშირად მიწევს  საღამოობით სიარული და ამ დროს ჩემი ნერვები ხელში ამყავს და სუნთქვის დარეგულირებას ვცდილობ. აი, ძაღლებთან მიმართებაში დიდი პრობლემა მაქვს: ამ არსებებს ყველანაირად ვვერიდები, და აქამდე არც ვიცი რა ვუყო მათ მიმართ შიშის  გრძნობას.

შიში ქვეცნობიერ გრძნობად შეგვიძია მივიჩნიოთ. ჩვენ შეიძლება ვიცოდეთ, რომ აი სიბნელეში არაფერი გვემუქრება, მაგრამ ფსიქოლოგიურად ისე განვაწყოთ საკუთარი თავი – „ჩვენ ხომ გვეშინია სიბნელის! ჩვენ გვეშინია სიბნელის!“ , რომ ძალაუნებურად ვიწყებთ პანიკას და ნერვიულობას.

შიშს რომ აჯობო,   უნდა დააკვირდე მას. თითოეულ ჩვენთაგანს ცხოვრებაში ერთხელ მაინც გამოუცდია შფოთვის ან შიშის გრძნობა. უმეტეს შემთხვევაში ეს უსიამოვნო შეგრძნებები უკვალოდ ქრებიან, მაგრამ ხანდახან იზრდებიან, ძლიერდებიან და შეუძლიათ ცხოვრებაში ძლიერ შეგვიშალონ ხელი.

შიშის უცნაური ფორმებიც აქვს. ერთ საიტზე წავიკითხე მაგალითი: “…ბავშვობიდან ჩვენ ყველას გვასწავლიდნენ, რომ ჭამის წინ ხელები დაგვებანა. ერთი თბილისესლი გოგონას ეს ჩვევა აკვიატებულ მოქმედებად იქცა. თავიდან ყველა აღფრთოვანებული იყო მისი სისუფთავით, მაგრამ შემდგომ მისი ეს თვისება, დაებანა ხელები ნებისმიერ ნივთთან ყოველი შეხების შემდეგ, ყოველგვარ საზღვრებს გასცდა. რამდენჯერ იბანდა ხელებს დღეში, არავის შეეძლო დაეთვალა, თვით მასაც კი; მას შემდეგ კი, რაც გოგონა საათზე მეტ ხანს იჯდა საპირფარეშოში, იმის გამო, რომ მან კარი არ გააღო ხელების დასვრის შიშით, ამ გოგონას ნათესავები მიხვდნენ, რომ უკვე რამე უნდა ეღონათ. საბედნიეროდ, დროულად მიმართეს ექიმს და ამიტომ მკურნალობა ხანმოკლე და შედეგიანი აღმოჩნდა. რამოდენიმე კვირიანი ფსიქოთერაპიის ფონზე მიღებული მედიკამენტების შემდეგ გოგონამ შეძლო კვლავ დაბრუნებოდა ნორმალურ ცხოვრებას…”

ჩვენს ცხოვრებას გიჟური ტემპი აქვს, იმისათვის რომ ყველაფერი მოვასწროთ, გვიწევს დავაჩქაროთ ჩვენი ცხოვრების რითმი. ეს ყოველთვის არ არგებს ჩვენს ჯანმრთელობას და შიში  „ვერ მოვასწრებ” უფრო ართულებს სიტუაციას. შედეგად გვიძნელდება სიმტკიცისა და თვითდაჯერებულობის შენარჩუნება კრიტიკულ სიტუაციებში.

შიშის სიმპტომების დროს მთავარია შეინარჩუნოთ სიმშვიდე და თვითდაჯერებულობა. ვიცი, მეტყვით: სხვა სხვის ომში ბრძენია და ადვილია უბრალოდ თქმა. მაგრამ დამიჯერეთ – ნებისმიერი შიშისგან შეიძლება განთავისუფლება.

არ ჩაიკეტოთ საკუთარ თავში, დახმარებისთვის მიმართეთ როგორც საკუთარი თავს, ასევე გარშემომყოფებს და მათ, ვისაც შეგიძლიათ პრობლემები და განცდები გაუზიაროთ.

ვუთხრათ შიშს –არა!